De tentoonstelling Het Gedroomde Museum in het Kunstmuseum Den Haag is geheel gewijd aan het grootste kunstwerk uit zijn collectie: het museum zelf. Het gebouw van Berlage, dat bij oplevering zowel kritiek, teleurstelling als lof oogstte, is als meesterstuk de geschiedenis ingegaan. Voor deze tentoonstelling leende Het Nieuwe Instituut presentatietekeningen en maquettes uit, afkomstig uit het omvangrijke archief van H.P. Berlage.

Al meer dan 10 jaar werkt Het Nieuwe Instituut aan het digitaliseren van de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw. Dat proces heeft nu een aanzienlijke professionalisering en versnelling ondergaan als onderdeel van het zesjarig programma Architectuur Dichterbij, dat zich richt op het behoud en de zichtbaarheid van de collectie. Digitalisering is het startpunt en de voorwaarde voor tal van projecten om de architectuurcollectie zichtbaar en toegankelijk te maken.

Tot dusver is het archiveren van tuin- en landschapsarchitectuur niet als publieke taak benoemd en het ontbreekt aan een duidelijk adres waar de archieven kunnen worden bewaard. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft Het Nieuwe Instituut gevraagd te onderzoeken hoe om te gaan met de archieven van tuin- en landschapsarchitectuur als erfgoedopgave. Het onderzoeksrapport is hier te downloaden.

Met Choose and Use heeft Het Nieuwe Instituut een nieuw format ontwikkeld waardoor auteursarchieven uit de Rijkscollectie beschikbaar komen voor het culturele veld. Samen met de deelnemende partners wordt een selectie van archiefstukken gemaakt die aansluit bij specifieke thema’s en actuele opgaven. Op die manier raakt de Rijkscollectie steeds sterker verweven met lokale of regionale vraagstukken.

De computer is niet meer weg te denken uit het ontwerpproces. Daarom wordt er steeds vaker digitaal archiefmateriaal opgenomen in de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw. De workshop Behind the Screens was geheel gewijd aan het digitale archief van MVRDV, met onderwerpen als acquisitie, het beheer en behoud, de toegankelijkheid en de bruikbaarheid van digitale archieven.

Samen met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis organiseert Het Nieuwe Instituut de tweede editie van Open Archief, een programma waarin drie makers op zoek gaan naar nieuwe verhalen in digitale collecties, met als eindresultaat een nieuw mediawerk. Nu, halverwege het traject, zijn de geselecteerde kunstenaars volop bezig met hun onderzoek. En hoewel ze uit verschillende disciplines komen loopt het thema ‘activisme en archieven’ als een rode draad door de drie projecten.

Het Nieuwe Instituut heeft een interieurmaquette van Theo van Doesburg verworven voor de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw. Het is een ontwerp voor één van de belangrijkste architectuurprojecten van De Stijl: de Ciné-dancing in de Aubette (Straatsburg, 1928). De aankoop is mogelijk gemaakt door bijdragen van het Mondriaan Fonds en de Vereniging Rembrandt. 

Een groot deel van het archief van interieurarchitect Cora Nicolaï-Chaillet is onlangs gedigitaliseerd, als onderdeel van het programma Architectuur Dichterbij. 6,98 meter archiefmateriaal heeft zich vertaald naar 9.490 bestanden. De digitalisering van dit archief, een van de weinige auteursarchieven in de Rijkscollectie op naam van een vrouw, past in het streven om andere dan dominante perspectieven in de architectuurpraktijk zichtbaar te maken.