CIAM

In Dubrovnik kwam onder de naam CIAM (Congrès Internationaux d'Architecture Moderne) een visionaire groep architecten samen die op zoek waren naar een radicale vernieuwing van stedenbouw en architectuur om zo nieuwe, betere leefomgevingen te realiseren. Steden moesten niet langer beschouwd worden als losse verzamelingen van gebouwen, maar worden opgevat als samenhangende systemen en ecologische netwerken. De stevige debatten rondom habitat leidden uiteindelijk tot het einde van CIAM en de vorming van een nieuwe avant-garde groep: Team 10, die naam maakte met het 'Statement on Habitat'. Habitat: Expanding Architecture onderzoekt wat deze benadering heeft betekend voor de architectuur, toen en nu.

Ecologische benaderingen

De tentoonstelling bestaat uit een reconstructie van het materiaal dat de CIAM-leden in 1956 in Dubrovnik aan elkaar presenteerden. Naast werken van invloedrijke naoorlogse Team 10-architecten als Jaap Bakema, Aldo van Eyck en Alison & Peter Smithson, is ook werk te zien van onder anderen James Stirling, Piero Bottoni, Arne Korsmo, Geir Grung, de Finse groep PTAH en de Portugese CIAM Porto-groep. Dit historische archiefmateriaal wordt aangevuld met werk uit de collectie van Het Nieuwe Instituut en uit privéverzamelingen, dat illustreert hoe ecologische en systeemtheoretische benaderingen van architectuur sindsdien op verschillende manieren geïnterpreteerd werden: de fenomenale studies naar de samenhang tussen nederzettingen en landschapsformaties van Pjotr Gonggrijp, de transformatieve interpretatie van het Nederlandse deltalandschap door Frits Palmboom, de ecologische interventies door planner en activist Joost Váhl, en de discussies rondom de wijk Tanthof in Delft, ontworpen door Van den Broek en Bakema samen met de Tanthof werkgroep. Ook worden enkele projecten uit de de jaren tachtig getoond, zoals de manifestatie Nederland Nu Als Ontwerp en het ‘Tapijtmetropool’-onderzoek van Willem Jan Neutelings.

Seminars en gesprekken

Habitat: Expanding Architecture combineert archiefonderzoek met publiekspresentaties. Het omvat een intensief programma van seminars en gesprekken met internationale gasten, studenten, historici, architecten en planners. De installatie is opgezet als een platform om de vele vragen rondom het begrip 'habitat' onder de loep te nemen: wat betekent het om over habitat te spreken als een nieuw ecologisch paradigma voor architectuur en planning – zowel in een historische als een actuele context? Wat betekent het om niet langer te denken in objecten, vorm en constructie, maar in processen, systemen en netwerken?

Lezingen waren:

• Erik Rietveld (RAAAF) - Affordances en architectuur
• Alessandra Ponte (Université de Montréal) - Matters of Extraction
• Leonardo Zuccaro Marchi (TU Delft) - Habitat en Sigtuna 1953
• Hadas Steiner (University at Buffalo) - Architectuur en ornithologie: van habitus naar habitat
• Tanthofwerkgroep - Habitat: de Tanthof
• Pjotr Gonggrijp en Frits Palmboom - Habitat: Pjotr Gonggrijp en Frits Palmboom
• Georg Vrachliotis - Open steden en totale urbanisatie